Tel de Libel! Doe mee met de Landelijke Libellentelling (zie ook: www.vlinderstichting.nl/libellentelling)
Wanneer is de telling en hoe vaak moet je tellen?
De libellentelling 2023 start op vrijdag 9 juni tot en met zondag 11 juni.
Elke telling wordt op prijs gesteld. Je mag dus zo vaak tellen als je wilt! Eén keer tellen is al voldoende om mee te doen. Maar je kan ook 2, 3 of 10 keer tellen in je tuin. Ook nul libellen in de tuin telt als een telling.
Waarom moet je tellen?
Nederland is een echt libellenland: er komen hier ongeveer 65 soorten libellen voor. Door het verdwijnen van natuur, klimaatverandering en watervervuiling staan veel libellensoorten onder druk. Tijdens de Libellentelling peilen we hoe het gaat met de verschillende soorten in onze tuinen.
Telling doorgeven
Jouw resultaten kan je doorgeven via tuintelling.nl. Zodra het evenement live gaat, kan je hier jouw telling(en) doorgeven.
Hoe gaat de Libellentelling in zijn werk?
Kies een zonnig moment, want dan laten de meeste libellen zich zien.
Ga bij de vijver zitten en noteer gedurende 15 minuten alle libellen die je ziet.
Maar tel deze waarnemingen niet bij elkaar op, want dan kan het zijn dat je libellen twee keer telt. Geef dus alleen het hoogste aantal door van een soort die je tegelijk hebt gezien. Voorbeeld: je ziet eerst 3 watersnuffels tegelijk. Tien minuten later zijn er weer 2 watersnuffels. Dan geef je door: 3 watersnuffels.
Zie je later op de dag of op een van de andere teldagen weer libellen? Dan kan je die doorgeven via een nieuwe telling.
Geen vijver in je tuin, maar wel libellen? Als je bij water in de buurt woont, willen libellen die daar vliegen ook je tuin wel eens bezoeken. Deze libellen tellen ook mee voor de Libellentelling. Zolang ze maar in jouw tuin zitten.
De natuur hergebruikt alles. Al bijna vier miljard jaar bloeien er bloemen, groeien er planten en bomen zonder één druppeltje roundup of ander gif en andere eindige grondstoffen. Daar kan de mens veel van leren. De energie voor al dat leven komt van de zon. Planten nemen zonlicht op en bouwen er complexe moleculen, suikers en eiwitten van. Hoe doen ze dat? Ze hebben in ieder geval koolstof, zuurstof, stikstof en kalium nodig om het zonlicht om te zetten. In een gezonde bodem zijn deze grondstoffen voldoende beschikbaar dankzij ontelbare wezentjes zoals wormen, pissebedden, duizendpoten, maden, mijten, springstaarten, schimmels en bacteriën. Zij breken namelijk bladeren, twijgjes, takken, poep, dode dieren, en alles wat maar organisch is, af, waarbij de voedingsstoffen vrijkomen die erin opgeslagen liggen. De planten slaan deze voedingsstoffen op om van het zonlicht suikers en eiwitten te maken.
Koolstof, een element dat planten nodig hebben, speelt een belangrijke rol in de klimaatverandering. Omdat het veenmoeras veel koolstof vasthoudt in de bodem is het gebruik van turf, afgegraven veenmoeras, een groot probleem. Bescherming van het veenmoeras gaat klimaatverandering tegen. Ook in jouw tuin kun je koolstof vasthouden door zoveel mogelijk organische stof te produceren. Dat is meteen goed voor je groenten en je bloemen. Je kunt bijvoorbeeld een boom planten omdat een nieuwe boom elk jaar, al groeiend, koolstof opslaat. De koolstof blijft in de boom tot hij doodgaat of omgehakt wordt. We hebben niet allemaal ruimte voor een boom maar je kunt er vanuit gaan dat hoe meer vegetatie je hebt, des te meer koolstof je opslaat. Kale aarde neemt dus geen koolstof op, droogt bovendien snel uit en de voedingsstoffen in de bodem verdwijnen als de bodem bloot ligt. Je kunt ook koolstof opslaan door zelfgemaakte compost, mulch of houtskool aan de grond toe te voegen. De bodem wordt er rijker, donkerder en gezonder van, waardoor het de wormen en ander bodemleven goed gaat, de grond beter afwatert en de planten sneller groeien. Planten die groeien slaan meer koolstof op en hoe meer plantaardig materiaal je in de tuin hebt, des te meer insecten, vogels en wilde dieren je lokt zodat plantenziektes minder kansen krijgen.
Deel 2 van de serie over de bodem gaat over een gezonde bodem. Wist je dat: – er in één handvol (gezonde) bodem meer leven is dan er mensen zijn op aarde? – de bodem voor ongeveer 45% uit minerale deeltjes (ontstaan uit gesteente) en voor de helft uit lucht en water bestaat? – de overige 5% levende en afgestorven planten en dieren zijn, de zogenaamde organische bestanddelen, dus de humus? – de wijze waarop deze bestanddelen op elkaar inwerken de eigenschappen van de bodem volledig kan veranderen en grote invloed heeft op de vruchtbaarheid van de bodem? – dit daarom het belangrijkste kenmerk van de bodem is? – er in de bodem voortdurend veranderingsprocessen plaatsvinden? – temperatuur en regen processen in de bodem bevorderen waarbij voedingsstoffen vrijkomen of juist gebonden worden? – dieren, bacteriën en schimmels stoffen in de bodem transformeren, afbreken en de manier beïnvloeden waarop de planten op elkaar kunnen inwerken? – groeiende planten (in lente en zomer) en afstervende planten (in herfst en winter) humus leveren en met hun wortels de bodemeigenschappen veranderen? – je daarom afstervende planten in herfst en winter beter kunt laten staan zodat ze het bodemleven voeden?
Op 17 en 18 juni 2023 wordt het landelijk georganiseerde Groei & Bloei OPW (Open Tuinen Weekend) gehouden. Dit jaar doet de afdeling Leiden e.o. ook weer mee. Om het te laten slagen hebben we uw hulp nodig. Heeft u een leuke tuin, groot of klein, en wilt u deze openstellen voor bezoekers op zaterdag 17 en/ of zondag 18 juni laat het ons dan weten. Stuur een e-mail, bij voorkeur met een foto van de tuin, naar info@leiden.groei.nl met daarbij de locatie en de openingstijden. Groei & Bloei zorgt in juni voor promotie en publiceert de lijst met te bezoeken tuinen via de Nieuwsbrief en de website.
Madeliefje – Meizoentje – Bellis Perennis Zondag 4 juni werd het madeliefje uitgeroepen tot nationale bloem bij het radioprogramma Vroege Vogels. Daarom zetten we haar in deze tuinmededelingen voor de tweede keer als plant van de maand in het zonnetje! Wie kent haar niet: de madelief? Tot vreugde of verdriet van de tuinder staat het meizoentje graag in het gazon. Onder de heg doet ze het ook goed. Zolang ze voldoende zon krijgt, bloeit ze in mei en juni. Het is een overblijvend kruid en je kunt het dus eten. De jonge groene blaadjes passen in een salade net als de bloemen. Wacht niet te lang want geopende bloemen smaken bitter. Van de bloemknoppen kun je kappertjes maken. Wat veel mensen niet weten, is dat het madeliefje tot dezelfde familie behoort als de paardenbloem: de composieten (Asteraceae). En dit is een heel bijzondere familie die ook wel samengesteldbloemigen wordt genoemd. De planten uit deze familie hebben namelijk heel veel kleine bloemetjes in een bloemhoofd. De bloem van het madeliefje ziet eruit als een bloem, maar eigenlijk zijn het meer dan 100 kleine bloemetjes bij elkaar. Je kunt dat goed zien als zo’n ‘bloem’ uitgebloeid is. Op de bloembodem staan de zaden op de plekken waar eerst de bloemetjes stonden! Honingbijen, solitaire bijen, zoals de Grasbij en het Roodgatje en een enkele hommel bezoeken de madelief die nectar en stuifmeel biedt. Dus als je de vogels en insecten wilt steunen kun je proberen meer madeliefjes in je tuin te krijgen. Voor degenen die van kort gras houden zal dat gemakkelijker zijn omdat juist het madeliefje van kort gras houdt. Nadeel is dat kort gras slecht tegen droogte kan en ook minder goed veel regen kan opnemen.
De commissie Biodiversiteit in Beeld is bezig met het maken van een reizende tentoonstelling. Voor die tentoonstelling zoeken we leuke (natuurlijke) dingen die gevonden zijn op Ons Buiten/Tuin van Noord. Denk aan braakballen, schedeltjes, veren, etc. Heb je iets leuks in de aanbieding dat we mogen gebruiken?
Het nieuwe bestuur is voortvarend van start gegaan! De overdracht van de taken van Paul en Karien naar Jan en Vladik, als de nieuwe voorzitter en secretaris van onze tuinvereniging was perfect voorbereid, waarvoor onze hulde en dank! Het is duidelijk dat in de begintijd een groot beroep wordt gedaan op de begeleiding door Frans, als zittend penningmeester, bij het verder inwerken van de nieuwe bestuursleden. Hiervoor zijn zij hem ook veel dank verschuldigd. Tahir, als algemeen bestuurslid, is hard aan de slag om de beheersing van de Nederlandse taal onder de knie te krijgen. Hij bruist van de ideeën en dat wordt gewaardeerd. Tijdens de ALV werden de nieuwe bestuursleden met grote aantallen stemmen verkozen. Dat stemt tot tevredenheid, waarvoor onze dank. Met veel plezier en inzet gaan wij, uiteraard met jullie hulp, proberen om van Ons Buiten het meest levendige, het meest bio diverse en meest toegankelijke en veilige volkstuinpark te maken. Nicolet, Frans,Tahir, Vladik en Jan.
Ook dit jaar is er weer een gezellige kweekwedstrijd. Wie kweekt de grootste Pompoen, Courgette of Zonnebloem ? Doe mee! Het is spannend en er zijn leuke prijzen te winnen.
Voor het kweken van een grote pompoen vindt u hier tips en informatie
Voor de zonnebloem vindt u hier alle trucs die nodig zijn
Maar natuurlijk kunt u ook uw eigen (geheime) methode gebruiken. De zonnebloemenzaadjes zijn op te halen in het verenigingsgebouw zodat u alvast kunt starten met opkweken. Afhankelijk van het weer kunnen de zonnebloemen er nog mooi bijstaan of niet. In het geval van niet oogst u het bloemhoofd, daar waar de zonnepitten in zitten, en droog het. Want het gaat niet om de hoogte van de bloem maar om de grootte van het bloemhoofd. Na de wedstrijd heeft u in ieder geval lekkere zonnepitten, voor u zelf, uw huisdier of de wilde vogeltjes. Het zou leuk zijn als we elkaar op de hoogte houden via de facebookpagina van Ons Buiten. De winnaars worden bekend gemaakt op 23 september 2023, Burendag! Iedereen is dan van harte uitgenodigd voor een high tea in het verenigingsgebouw. Met als hoogtepunt de uitreiking van de prijzen voor de kweekwedstrijd. We hopen u de 23ste september te zien.
Paardenbloem – Taraxacum officinale De laatste zondag van april is het De dag van de Paardenbloem. Daarom zetten we haar deze maand in het zonnetje.
Paardenbloem – Taraxacum officinale
Slechts weinig mensen weten hoe bijzonder de paardenbloem is omdat de plant de kans niet krijgt haar pracht te tonen. Voordat ze haar gele kopje kan uitvouwen, wordt ze soms al weggestoken. Bovendien zijn de paardenbloemen in Nederland zo algemeen dat bijna niemand er meer goed naar kijkt. En dat is jammer want er zijn maar weinig planten die zoveel bijdragen aan tuinieren. Om te beginnen komen er in Nederland naar schatting al meer dan 1000 soorten voor. Een bloeiend weiland kan meer dan 60 soorten bevatten, een gewone tuin meer dan 25 soorten. Als je ze laat staan natuurlijk. In totaal zijn er meer dan 4000 verschillende soorten paardenbloemen! De paardenbloem is een composiet met een diepe penwortel waarmee ze voedingsstoffen voor omliggende planten naar boven haalt. Bovendien maakt ze de grond los zodat wortels van andere planten makkelijker in de bodem kunnen komen.
Hoewel paardenbloemen geen bestuivers nodig hebben, zie je regelmatig insecten op de bloemen van paardenbloemen om nectar te drinken (voor suiker) of om stuifmeel te eten (voor eiwitten). Niet alle paardenbloemen produceren stuifmeel, maar wel alle paardenbloemen produceren nectar. Allerlei families foerageren op paardenbloemen, waaronder bladhaantjes, kniptorren, dansvliegen, zweefvliegen, bijen, hommels en vlinders. En dan is er natuurlijk de paardenbloemvlekgalmug, een kleine galmug waarvan de larven alleen in het blad van de paardenbloem leven. Dit verandert in een duidelijk zichtbare roodbruine vlek. Vanaf juli zijn deze vlekken zichtbaar. Paardenbloemen zijn eetbaar. De jonge bladeren, ook wel molsla genoemd, zijn minder bitter dan de volwassen bladeren. De kweek van de echte molsla is veel arbeidsintensiever. Als je de jonge bladscheutjes die in het voorjaar uitgroeien bedekt, ontstaat er geen of weinig bladgroen. Vroeger zochten mensen in molshopen naar deze ‘gebleekte’ paardenbloembladeren, vandaar de naam molsla. De bloem is alleen eetbaar vóórdat de plant zaad maakt, daarna niet meer. De gedroogde wortel helpt bij nier- en galkwalen, terwijl een afkooksel van de wortels, verse worteltinctuur of vers geperst wortelsap van de paardenbloem soelaas biedt bij artritis. Daarnaast hebben de wortels en bladeren door de aanwezige bitterstoffen een eetlustopwekkende werking en kun je de melk van de plant gebruiken tegen puistjes door ze rechtstreeks aan te brengen. Het sap van de bloem zou helpen tegen wratten. Van de bloemen kun je een honingachtige siroop koken of je kunt er jam van maken. In Engeland bevat de traditionele frisdrank (dandelion and burdock) deze siroop.
Ook koeien, schapen en geiten gebruiken de paardenbloem als medicijn. De mogelijke ondersteuning van de leverfunctie van melkvee is voor de melkveehouderij een belangrijk aspect van de paardenbloem. Paardensla is een alternatieve naam, de paardenbloem werd ook wel als veevoer gebruikt. Zelfs cavia’s en konijnen kun je voeren met vers geplukte bladeren van de paardenbloem. Tot slot is de paardenbloem het symbool en attribuut van de gematigdheid en een christelijk symbool van rouw. Redenen genoeg om deze maand volop te genieten van de paardenbloemen in je tuin.
Paardenbloem – Taraxacum officinale
Let op: verwijder tijdig de uitgebloeide bloemen. Voor je het weet, zit jouw tuin en die van je buren en verder, vol met paardenbloemen!
Op zondagmiddag 30 april, van 12.00 tot 14.00 uur, wordt er in het verenigingsgebouw van Ons Buiten, een grote planten, stekjes en zaden ruilbeurs georganiseerd. Iedereen die iets plantaardigs te ruilen heeft of iets zoekt is van harte welkom. Heb je niks te ruilen? Dan kan je ook een kleine vergoeding in de pot doen. Waarom nu? Omdat het najaar en het voorjaar de beste tijd is om vaste planten te scheuren. Hè scheuren? Bij het scheuren van vaste planten wordt de plant allereerst opgegraven. Wanneer dit gebeurd is, wordt hij verdeeld in meerdere kleine stukjes. Het hart van de plant wordt doorgaans weggegooid, omdat dit het oudste gedeelte is. Dit deel kan uitgeput zijn/raken. Het verdelen van de kluit gaat het makkelijkste door de schop in het midden te zetten en hard te drukken.
Sommige kluiten zijn erg vast. Zo heb ik voor mijn Agapanthus de zaag gebruikt. Alle vaste planten en kuipplanten die een kluit vormen kun je scheuren. Let op! Planten die een struikje vormen zoals Tijm, Rozemarijn Lavendel e.d. kun je niet scheuren. Dus kijk of de plant echt een kluit vormt en ingeval van twijfel zoek de plant even op internet. Veel “scheur” plezier en tot zondag 30 april.
Op 15 en 16 april 2023 vind weer de jaarlijkse Nationale Bijentelling plaats; de 6e keer alweer.
Waarom bijen tellen? Hoe meer we over bijen weten, hoe beter we de bij kunnen helpen. Daarom vragen we iedereen om mee te doen aan dit landelijk bijenonderzoek. In Nederland komen bijna 360 bijensoorten voor. Ruim de helft daarvan is bedreigd. Bijen zijn belangrijk voor bestuiving. 80% van onze eetbare gewassen en bijna 90% van onze wilde planten worden bestoven door bijen en andere insecten.
Over de Nationale Bijentelling De Nationale Bijentelling is een gezamenlijk project van Naturalis, Natuur & Milieu, IVN en Landschappen.nl. Het doel is om zoveel mogelijk over bijen te weten komen, zodat we de bij beter kunnen helpen. Daarom vragen we iedereen om mee te doen aan dit landelijk bijenonderzoek. De Nationale Bijentelling wordt georganiseerd in samenwerking met EIS Kenniscentrum Insecten en Waarneming.nl.
