Deze geweldige plant mag eigenlijk niet ontbreken in de tuin, vooral niet als je de bijen een handje wilt helpen. De blauwe bloemetjes staan fleurig in een salade en smaken zoet. Het blad kun je gebruiken als bindmiddel in soepen en sauzen en smaakt naar komkommer. Rauw kun je het blad ook eten maar de beharing vindt niet iedereen prettig op de tong. Het behoort dan ook tot de familie van ruwbladigen. Komkommerkruid heeft een diepe penwortel en is goed in het openbreken van verdichte grond. Bovendien houdt het plaagdieren weg bij omringende planten. Bijen en hommels zijn dol op deze plant. Na de bloei kun je het komkommerkruid omspitten en als groenbemester inzetten. Er zijn maar weinig planten die zoveel functies in de tuin hebben. Bovendien bloeit het lang, van mei tot aan de herfst. Hoewel het een eenjarige plant is, zaait hij zichzelf gemakkelijk uit dus als je hem een keer hebt dan komt hij meestal terug. Voor de zekerheid kun je wat zaden verzamelen. De beste grond is voldoende vochtig maar niet nat, leem en zandgrond zijn beide goed. Kies voor een plek met veel zon en niet teveel wind. Bij harde wind kunnen de planten omwaaien. Vrijstaand groeien de planten enorm uit en worden zo’n 50-70 cm hoog.
Zaterdag 3 september is het zover: er is weer een Ruilbeurs! -Wie : Van alle tuinders voor alle tuinders -Wat: Al je stekjes, planten of gedeelde plantenpollen -Waar: Naast het verenigingsgebouw bij de ruilbakken -Wanneer: de eerste zaterdag van de maand van 10.30- 12.00 uur.
Kom je plantjes en stekjes brengen en ga met een ander leuk plantje naar huis. Niets te ruilen? Ach wie weet staat er toch iets leuks bij en dan breng je de volgende keer gewoon iets mee.
Tot zaterdag 3 september, Commissie Natuurlijk Tuinieren
Inmiddels zijn er bijtjes uitgevlogen en nieuwe, vooral bamboegaten bezet. De foto’s vindt je op de website. Helaas werkt het bijenhotel op Oost nog niet zoals bedoeld. Vermoedelijk komt het door de schaduw en dat bewijst maar weer eens dat de bijen zonliefhebbers zijn. We kijken uit naar een betere plek.
We hebben twee nieuwe helden op Ons Buiten die het aandurven om een vierkante meter van hun tuin te laten verwilderen! De foto’s van de ‘Goddelijke schoonheid’ en van ‘De wildernis’ op tuin 408 vind je op de website. We hopen op nieuwe helden en als je mee wilt doen kun je een berichtje met foto naar de commissie natuurlijk tuinieren mailen.
De spork is een doornloze, weinig vertakte struik met opgaande takken uit de wegedoornfamilie en bloeit van mei tot augustus. Andere namen voor spork hangen meestal samen met het (vroegere) gebruik ervan: sporkehout, gewone vuilboom, bloedboom, pijlhout, hondskers, honzehout, sprokkel, peggehout, duvelskeersj, houtjeshout, buskruithout. Zo gebruikte men de gedroogde bast en takken als laxeer- en purgeermiddel. Het hout bevat weinig anorganisch materiaal en vormt na verbranding goede houtskool als tekenmateriaal en als bestanddeel van buskruit. Tijdens oorlogen was sporkehout daarom kostbaar. Van het buigzame hout maakte men tot in de negentiende eeuw lemen vakwerkwanden en geschilde takjes dienden als dwarshoutjes in bijenkorven. De Friese naam bijspilehout verwijst hier nog naar. De bessen kun je gebruiken voor verfstoffen zoals schijtgeel en sapgroen. De soortnaam Frangula komt van het Latijnse “frangere” (breken) omdat de takjes fragiel zijn en makkelijk breken. Sporkehout heeft een voorkeur voor een zure, natte tot vochtige bodem in allerlei bostypen. Uit afgehakte of gezaagde takken groeit Sporkehout snel uit. Daar lijkt de Nederlandse naam van afkomstig te zijn: in Sporkehout is sprokkelhout te herkennen. De spork stelt weinig eisen aan de bodem en verdraagt veel schaduw maar heeft de voorkeur voor een matig rijke standplaats met voldoende licht, halfschaduw. Snoeien bevordert de bloei want de spork bloeit op jong hout. Gebruik handschoenen tijdens de snoei want de vuilboom doet zijn naam eer aan.
Spork (met insect)
Insecten bestuiven de spork en terwijl de besjes van een vorige bloei er nog steeds aan hangen, bloeit de vuilboom telkens weer opnieuw. De vrucht is een kleine bes die rijpt van groen via rood tot donkerpaars of zwart. In de late zomer komen aan dezelfde tak alle kleuren bes tegelijk voor. De bessen worden voornamelijk gegeten door frugivore (vruchtetende) vogels zoals grote lijster, kramsvogel en fazant, die zo de zaden verspreiden in de uitwerpselen. Omdat deze struik zo’n lange bloeiperiode heeft, is het een zeer belangrijke drachtplant voor honingbijen. Bovendien is de spork waardplant voor de citroenvlinder en het boomblauwtje. Ook een aantal motten leeft van het blad van deze heester zoals de sporkehoutspanner, de grote boomspanner, de rossige haakbladroller en de vuilboomooglapmot die op het blad mineert. Tot slot is het sporkehout een waardplant voor de wants Apolygus rhamnicola en de bladvlo Trichochermes walkeri. De bladeren van wegedoorn en sporkehout hebben vaak oranje zwellingen, veroorzaakt door kroontjesroest Puccinia coronata. Bij de tuincentra zijn deze “ordinaire” boompjes bijna nooit te koop. Je moet er voor naar boomkwekers onder de afdeling ‘plantsoen’.
In de commissie natuurlijk tuinieren hebben we ruimte voor nieuwe leden! Mocht je het leuk vinden om je te verdiepen in het natuurlijk tuinieren en vervolgens je ontdekkingen uit te dragen binnen onze vereniging dan ben je van harte welkom. We zijn specifiek op zoek naar tuinders die het leuk vinden om in de ecozone actief te zijn en naar tuinders die het belangrijk vinden om meer tuinders van de vereniging te betrekken bij het natuurlijk tuinieren. Mocht je interesse hebben, dan kun je je aanmelden via een mailtje aan de commissie. We nemen dan contact met je op.
Hoe fijn is het als na de winter het vergeet-me-nietje je verwelkomt op de tuin met zijn kleine blauwe bloemetjes. Sommige tuinders keren pas tuinwaarts als het vergeet-me nietje bloeit. In Nederland hebben we zeven soorten van dit eenjarige of tweejarige plantje dat tot tot de ruwbladigen behoort. Elke soort verkiest een andere standplaats. In het eerste jaar zaai of plant je het vergeet-me-nietje zodat je in het voorjaar van het tweede jaar kunt genieten van haar bloeiende pracht. Na de bloei gaat het plantje snel dood maar de zaadjes zorgen ervoor dat je het volgende jaar opnieuw een bed vol bloeiers hebt. Ze willen graag een vochtige, goed gedraineerde, vruchtbare grond, en een beschutte plaats, liefst niet in de volle zon. Ze worden veel toegepast als bodembedekker, bijvoorbeeld onder de heg. De naam Myosotis komt van het Grieks, betekent muis-oortje (mus + otis) en verwijst naar de harige blaadjes. Maar hoe komt myosotis als het vergeet-me-nietje in de Nederlandse taal terecht? Er zijn twee mythes. In de Middeleeuwen wandelde een ridder met zijn geliefde langs een rivier. Hij plukte voor haar een bosje bloemen en viel door het gewicht van zijn harnas in het water. Terwijl hij verdronk gooide hij het bosje bloemen naar zijn geliefde en riep “Vergeet mij niet”. Deze bloem is daarom verbonden met romantiek en tragiek. Vrouwen droegen de bloem als teken van trouw en oneindige liefde. Volgens een Griekse legende gaf Zeus aan alle planten een naam. Toen hij dacht klaar te zijn riep een klein blauw bloempje: “Oh Heer, vergeet mij niet!”. “Zo zul je heten” zei Zeus toen. Ook in andere talen heet myosotis vergeet-me-nietje. Hoewel het vergeet-mij-nietje geen uitgesproken smaak heeft, kun je met de blauwe bloempjes je gerechten opfleuren. Als geneeskruid werd het akkervergeet-mij-nietje al sinds de Middeleeuwen gebruikt tegen tuberculose. De werking is wetenschappelijk bewezen, maar omdat de ziekte vrijwel niet meer voorkomt en er sterkere middelen tegen zijn, is dit kruid in vergetelheid geraakt. Het moerasvergeet-mij-nietje heeft ook een versterkende werking. Je kunt thee zetten van de bloemetjes en blaadjes, en deze driemaal daags aan herstellende patiënten geven. Tenslotte werkt een (afgekoelde) thee van vergeet-mij-nietjes heel kalmerend voor geïrriteerde en vermoeide ogen.
Inmiddels zijn er verschillende gaten in het bijenhotel gedicht. Aan het begin van elke maand zetten we een foto van het bijenhotel op de website zodat we de metselactiviteiten van de bijen kunnen volgen en ontdekken welke gaten goed werken. Op de website vindt u de foto van de maand mei. Vooralsnog lijken de gaten in het geïmpregneerde hout favoriet. Blijkbaar zijn de bijen nog niet op de hoogte van het gif in geïmpregneerd hout….
Op zaterdag 16 april heeft Gerard van der Klugt de deelnemers van de activiteit van de Commissie Biodiversiteit van alles geleerd over spinnen. Tijdens de safari liet hij zien welke verschillende soorten spinnen je allemaal in de tuin en in het huis kunt vinden. Spinnen kun je onderverdelen in wevers en jagers. De wevers maken verschillende soorten webben en de jagers wachten geduldig tot ze hun prooi kunnen bespringen of jagen er actief achteraan. Met een plantenspuit en een stemvork zijn we naar buiten gegaan om te kijken welke spinnen we konden vinden. Wanneer je met een plantenspuit op het web spuit wordt het web beter zichtbaar en door een stemvork tegen het web te houden lok je de spin door middel van trillingen naar je toe. In de serre van het verenigingsgebouw woonde heel toepasselijk de broeikasspin, in de ecozone vonden we verschillende schaduwstrekspinnen en de rotsplanten-toren wordt bewoond door de gewone huisspin en de huiszebraspin. De gewone huisspin maakt een trechterweb en konden we mooi met de stemvork naar buiten lokken, de huiszebraspin is een jagende springspin met grote ogen en mooie zwart-witte strepen
KOMENDE ACTIVITEITEN van de Commissie Biodiversiteit:
• Dinsdag 3 mei: Lezing over egels en het inrichten van een egelvriendelijke tuin. De lezing wordt gegeven door Geert Konert van de egelopvang. Om 19:30 in het verenigingsgebouw. • Donderdag 19 mei: De werkgroep van de KNNV, die inheemse plantensoorten op Ons Buiten en de Tuin van Noord in kaart gaat brengen zal om 9:00 uur een ronde lopen. U bent van harte uitgenodigd om hierbij mee te wandelen en kijken en luisteren hoe zij dit doen. Verzamelen bij het verenigingsgebouw. • Zondag 22 mei: is de internationale Dag van de Biodiversiteit. Hier wil de Commissie Biodiversiteit natuurlijk aan meedoen en deze dag organiseert de commissie dan ook verschillende activiteiten: +06:00 uur: Vogelwandeling, gegeven door Sam Gobin; +10:00 uur: Kruidenworkshop, wordt gegeven door Ciska & Alexandra; +11:30 uur: Zaadbollen maken, i.s.m. de activiteitencommissie; +12:15 uur: Oeverplanten excursie, gegeven door Jacqueline Henrot van Naturalis. Verzamelen bij het theehuis, daarna zullen we naar de stinksloot lopen en hier de oevervegetatie verkennen. Wanneer de groep niet te groot is zullen we ook een klein onderzoek uitvoeren; +14:30 uur: Paddenstoelenwandeling, gegeven door Hans Adema. •Woensdag 25 mei: Marije Mulder zal een presentatie geven over hoe de opbrengst en de biodiversiteit in de tuin te verhogen. De tijd is nog niet bekend.
• Vrijdag 9 september zal er een vleermuisexcursie plaatsvinden
biodiversiteitonsbuiten@gmail.com Robert, Lotte, Eva en Alexandra
De NRC en de universiteit van Tilburg startten in februari gezamenlijk het project De Wilde Tuin. Inmiddels zijn er meer dan 8.000 tuinbezitters door heel Nederland die een klein stukje tuin laten verwilderen en ontdekken wat de effecten van de verwildering zijn op de tuin én op henzelf.
Op Ons Buiten pakken we dit project kleinschalig op. Als iedere tuinder mee zou doen zouden we op het hele complex 420 vierkante meter verwildering ontwikkelen! Prachtig toch?
Omdat vast niet iedereen meteen staat te springen, willen we tuinders met lef vragen of zij een jaar lang (en daarna verlengen we het met nog een jaar en nog een jaar en nog een) een paar vierkante meter van hun tuin willen markeren (bv. met paaltjes, stammen, stenen of als bak) en laten verwilderen. Dat betekent: geen onkruid wieden, gevallen bladeren en takken blijven liggen, geen water gieten, enz. Veel tijd dus voor andere dingen. We zijn erg benieuwd wat de verwildering met het stukje tuin doet. Wordt het een oase voor alles wat groeit, bloeit, zoemt, vliegt of scharrelt in de tuin of wordt het slechts een rommelig ogend stukje wildernis waar niets te beleven valt?
Om je toch nog iets te laten doen met dat stukje tuin vragen we je om elke maand een foto te nemen van de vierkante meter verwildering. Vaker en meer foto’s kan ook natuurlijk. We vinden het leuk om de verwildering te volgen en daarom is het fijn als je je via de mail aanmeldt bij de commissie natuurlijk tuinieren en elke maand een foto opstuurt met tuinnummer (of een zelfbedachte tuinnaam zonder tuinnummer) en datum zodat we op de website in beeld kunnen brengen wat er tijdens verwildering gebeurt.
Hoe maak je een wilde tuin? Hier vind je een stappenplan van wat je moet doen om een wilde tuin te maken. 1. Markeer een vierkante meter in je tuin met een paar stokjes en een stukje touw. Dit hoeft geen vierkant te zijn, alle vormen zijn mogelijk (een perkje langs de zijkant van de tuin bijvoorbeeld) als het oppervlak maar ongeveer een vierkante meter is. De plek in de tuin maakt niet veel uit, maar op een zonnige of deels zonnige plek zal er meer gebeuren dan op een plek in de schaduw. 2. Maak het gebiedje vrij van tegels of andere spullen. Planten mogen blijven staan. Heb je standaard tegels in je tuin van 30 cm bij 30 cm? Haal dan minimaal negen tegels weg. 3. Als er zand onder de tegels ligt, gooi dan een beetje compost of wat aarde op het stukje grond en woel de grond om. Zo raken organismes in de aarde verspreid. Als je een deel van je gazon laat verwilderen is markeren voldoende. In het geval van een ‘al verwilderde tuin’: zet een deel van de tuin af.
