Gevlekt longkruid – Pulmonaria officinalis 

Gevlekt longkruid is een polvormende wintergroene inheemse bosplant met witbeige vlekken op de groene harige bladeren. Hij is familie van de ruwbladigen, net als komkommerkruid. Van de late winter tot in de lente bloeit hij met roze en blauwe trechtervormige bloemen waarmee hij een zee aan vroege hommels en bijen lokt. 

De plant komt ook voor als stinzenplant en is als wilde inheemse plantensoort betrekkelijk zeldzaam.

Longkruid verdraagt zon bij een vochtige bodem en staat anders graag in de schaduw waar hij prima tegen droogte kan. Omdat gevlekt longkruid een diepe penwortel heeft, haalt hij voedzame mineralen naar boven. Als het blad afsterft, komen deze mineralen vrij en die maken de omringende planten blij. Je kunt de plant op drie manieren vermeerderen: met zaad, door scheuren in de late lente of herfst, of wortelstekken in de winter.

Het jonge blad kun je eten, zelfs rauw maar dan moet je tegen de beharing kunnen. In de soep is het blad een bindmiddel en in de traditionele geneeskunde gebruiken ze gevlekt longkruid bij longziekten. Vandaar de naam. In de wortelstok bevat de plant stoffen die wondhelend en ontsmettend zijn. Je vind gevlekt longkruid langs de sloot bij Ons Buiten en in kloostertuinen waar ze longkruid kweekten voor medisch gebruik .

Commissie Natuurlijk Tuinieren

natuurlijktuinieren@onsbuitenleiden.nl

Stinzenplanten

Deze maand aandacht voor een bijzondere groep voorjaarsbloemen die vanaf het vroege voorjaar steeds terugkomen: de stinzenplanten. Het zijn vooral bol-, knol- en wortelgewassen die zich gemakkelijk handhaven en verwilderen. Ideaal voor natuurlijk tuinieren: vanaf het einde van de winter kun je er met de armen over elkaar ieder jaar meer van genieten!
Vanaf de 16e eeuw plantten eigenaren van buitenplaatsen, kastelen en landhuizen in Noord Nederland bepaalde voorjaarsbloeiers. Op sommige plekken is het voormalig landhuis verdwenen, maar bloeien de verwilderde voorjaarsbloeiers ieder jaar nog steeds uitbundig.

Een stins komt uit het Fries en betekent ‘stenen huis’. Bewoners van deze stenen huizen, de stinzen, waren vaak van adel en hadden geld genoeg om voorjaarsbloeiers rondom hun huis te planten. Onder de stinzenplanten vind je sneeuwklokjes, sterhyacinten, sneeuwroem, winterakoniet (zie
vorige nieuwsbrief), krokus, lenteklokje, bosanemoon, gele anemoon, vingerhelmbloem, holwortel, zomerklokje, boshyacint, wilde narcis, kievitsbloem, knikkend vogelmelk, lelietje der dalen, voorjaarszonnebloem en aronskelk. Als je er een stuk of wat van in de tuin hebt betekent dat de komende tijd veel vrolijkheid. En anders kun je naar landgoed de Horsten in Voorschoten of landgoed Ockenburg langs de kust tussen Loosduinen en Kijkduin (zie foto). Andere landgoederen en buitenplaatsen kun je op afspraak of via inschrijving bezoeken (bijvoorbeeld: Martenastate,
Buitenplaats Philippusfenne, De pastoriehof van Warffum). Maar ook in de bossen van Kennemerland vind je Stinzenflora.
Mocht je willen weten welke planten nog meer tot de stinzenplanten behoren dan vind je een lijst via deze link: https://www.plantennamen.info/nader-uitgelegd/wat-zijn-stinzenplanten

Commissie Natuurlijk Tuinieren

Terwijl de kleuren rondom Ons Buiten steeds donkerder tinten vertonen, staat de Mahonia media Winter Sun, ook wel de grootbladige druifstruik genoemd (zie foto), uitbundig te wapperen met zijn zoet geurige gele bloemen. Van december tot en met februari voorziet hij de late en vroege bijen en vlinders van voedsel en levert daarmee een belangrijke bijdrage in deze voedselarme winterperiode.
De stekelige balderen van de mahoniestruik blijven groen en bieden beschutting aan vogels die tevens raad weten met de bessen die na de bloei verschijnen. En mocht er nog iets blijven hangen dan kun je de paarse vruchten, krentformaat, van álle Mahoniastruiken eten zolang je
de pitten eruit haalt want die zijn giftig. Hoewel de bessen zuur zijn, kun je er lekkere jam en sorbets van maken.
De mahoniestruik is een lid van de berberisfamilie, staat graag in de (half)schaduw en liever niet op al te zware klei, kan tegen droogte en tegen zeewind, is redelijk winterhard en resistent tegen ongedierte. Je hoeft hem
niet te snoeien maar als hij te breed wordt kun je hem na de bloei inkorten. Hij wordt ongeveer 2,5 tot 4 meter hoog.

Commissie Natuurlijk Tuinieren